Tịnh độ tông là gì
ĐẶT VẤN ĐỀ
Thiền Tông cùng Tịnh Độ Tông là nhị pháp môn tu tập có tác động lớn mang lại sự cải cách và phát triển của phật giáo tại Việt Nam, xét trên nhị phương diện là sức tác động và con số người tham gia. Tuy có một số trong những điểm khác biệt, nhưng mà cả nhị pháp môn này lại có rất nhiều điểm tương đồng, dựa trên căn cơ cốt lõi của đạo phật là mang lòng từ bỏ bi, khử tham sảnh si, thực hành thực tế Bát chánh đạo, duy trì gìn Giới luật, kiểm soát được Thân – Khẩu – Ý và đào bới nhất chổ chính giữa bất loạn. Bao gồm những điểm tương đồng căn bản này khiến cho nền tảng cho việc dung thích hợp của Thiền tông và Tịnh độ Tông. Mặc dù cơ chế nào khiến cho sự dung đúng theo trên? Sự dung thích hợp trên gồm làm ảnh hưởng đến từng tông phái tuyệt không? Những vấn đề tồn tại của sự việc dung phù hợp này là gì? Đây là hầu như vấn đề đặt ra cho nội dung bài viết này. ở bên cạnh đó, bài viết cũng tập trung làm sáng tỏ lịch sử vẻ vang của sự dung thích hợp giữa hai tông phái mặt khác rút ra một trong những nhận xét cho vụ việc nghiên cứu.
Bạn đang xem: Tịnh độ tông là gì
SỰ DUNG HỢP CỦA THIỀN TÔNG VÀ TỊNH ĐỘ TÔNG
Nguồn gốc tư tưởng dung đúng theo Thiền – Tịnh
Tinh thần dung thích hợp giữa Thiền tông với Tịnh độ tông đã gồm từ buổi đầu lịch sử hào hùng Phật giáo Việt Nam. Chư vị tổ tiên tu tập theo Thiền tông, nhưng các ngài cũng đào tạo và huấn luyện về pháp môn tu tập Tịnh độ, như Mâu Tử với item Lý Hoặc Luận, Khương Tăng Hội cùng với L ục Độ Tập Kinh. Khi quốc gia giành được hòa bình tự chủ ra khỏi sự đô hộ của phòng Hán, tứ tưởng Tịnh độ tiếp tục xuất hiện trong nhị phái Thiền tỳ Ni Đa Lưu đưa ra và Vô Ngôn Thông. Thiền Uyển Tập Anh cho thấy Thiền sư Tịnh Lực (1112-1175) thuộc núm hệ lắp thêm 10 của chiếc Thiền Vô Ngôn Thông đã nhà trương niệm Phật tam muội, phối kết hợp giữa thiền cùng niệm Phật (Lê mạnh Thát, 2005).
Theo thiền Sư: “Phương pháp Thiền định bằng cách nhớ nghĩ đến Phật. Sự nhớ suy nghĩ này hoặc bằng một lòng cửa hàng tưởng những nét trẻ đẹp của xác thân Phật tốt thật tướng tá của Pháp thân Phật thì call là cửa hàng tưởng niệm Phật, hoặc bằng mộ t lòng đọc tụng tên Phật thì hotline là xưng danh niệm Phật. Đây là nhân hành của vấn đề niệm Phật. Đến lúc vào thiền định mà thấy Phật chỉ ra trước mắt hay thấy được pháp thân Phật, thì đấy là kết quả của niệm Phật tam muội” (Lê mạnh khỏe Thát, 2005).
Đến thời những vua đơn vị Trần, vua è Thái Tông cùng Tuệ Trung Thượng Sĩ là nhì nhân vật dụng có tác động trực tiếp và là tín đồ đặt nền tảng cho sự thành lập và hoạt động của thiền phái Trúc Lâm yên Tử. è Thái Tông bàn về tư tưởng tịnh thổ qua chiến thắng “Niệm Phật luận” (Ban Phật học, 1995; Viện Văn học, 1977). Tuệ Trung Thượng Sĩ biểu hiện tư tưởng Thiền qua bài bác Phật chổ chính giữa ca, è cổ Nhân Tông diễn tả tư tưởng Thiền tịnh qua bài xích Cư trần lạc đạo: “Tịnh độ là lòng vào sạch, chớ còn ngờ hỏi đến Tây phương. Di Đà là tánh sáng sủa soi, mựa bắt buộc nhọc tìm đến Cực Lạc” (Nguyễn Đăng Thục, 1996; Trí Bửu, 2013). Cư è cổ lạc đạo nghĩa là ngơi nghỉ đời nhưng vui đạo, là ngộ ra ngay thân cuộc đời, giác ngộ không phải xa lánh cuộc đời hay quên đời của Phật Hoàng è Nhân Tông. Cõi trần là 1 trong những giả cảnh, chỉ là một chặng con đường trong luân hồi, mà lại lại là 1 trong những giai đoạn ko thể bỏ qua, đó là giai đoạn nhằm giác ngộ chân lý. “Lạc đạo” vui cùng với đạo là 1 tâm gắng hành đạo, thuận theo lẽ đạo, tùy duyên mà lại hành đạo, tùy duyên nhưng bất biến (Trí Bửu, 2013). Tư tưởng Thiền trong Cư è cổ lạc đạo là bốn tưởng nền móng đến phái Trúc Lâm yên Tử vì Vua – Phật Hoàng nai lưng Nhân Tông xây dựng tiếp tục phát triển dạn dĩ mẽ cho tới ngày ni (Nguyễn Công Lý, 2003).
Đến nắm kỷ XVII – XVIII, các vị thiền sư như Minh Châu mùi hương Hải, Chân Nguyên thường xuyên thể hiện tứ tưởng dung hợp Thiền – Tịnh trong công trình của mình. Vào Giải Kim cưng cửng kinh lý nghĩa, thiền sư Minh Châu hương Hải bao gồm dẫn “Lời Vĩnh Minh” cho thấy thêm ngài từng nghiên cứu và phân tích tư tưởng dung thích hợp của Vĩnh Minh và áp dụng vào cuộc đời hoằng hóa của mình (Lê mạnh khỏe Thát, 2000a). Thiền sư Vĩnh Minh Diên thọ là tín đồ đề xướng niềm tin dung hòa hợp giữa Thiền tông với Tịnh độ tông tại Trung Quốc. Mặc dù tư tưởng này trước đó đã xuất hiện, nhưng mang lại đầu triều Tống, niềm tin dung hợp mới trở thành một trào lưu chủ yếu trong Phật giáo Trung Quốc. Theo ngài Vĩnh Minh, đa số ai có lòng tin vào giáo pháp nhưng mà do lòng tin chưa đủ, kiến thức nông cạn, trọng tâm còn dao động, chấp thủ thì họ vẫn tìm cầu vấn đề sinh về Phật quốc, ở đó họ được hỗ trợ bởi môi trường giỏi tiếp tục con phố tu hành của bản thân mình để đạt cho quả vị giải thoát.
Sự đối kháng khỏe khoắn giữa Thiền tông cùng Tịnh độ tông là nguyên nhân trực tiếp khiến sư Vĩnh Minh khởi xướng sự dung hợp bốn tưởng nhì phái. Bấy giờ, hành mang Thiền tông chê bai tín đồ gia dụng Tịnh độ là tìm mong cái mặt ngoài, không nhắm đến tự tánh chân thật của mình. Đáp lại, tín đồ vật Tịnh độ phê phán hầu hết thiền sư kiêu mạn, vô kỷ luật. Bắt gặp được mọt nguy vì thái độ “cuồng thiền” của một vài thiền sư chưa đắc pháp, cũng như sự xem thường Thiền tông của một số tín đồ đậy nhận công dụng thiền định, sư Vĩnh Minh dung hòa niệm Phật vào Thiền tông để tránh việc thực hành một chiều đi mang đến kiến chấp không nên lầm.
Tư tưởng dung hợp Thiền tông và Tịnh độ của ngài luân chuyển quanh phần lớn lời chỉ dạy dỗ về ích lợi của sự dung vừa lòng giữa hai pháp môn tu tập:
Có thiền không tịnh độ,Mười người, chín lạc lộ.Ấm cảnh khi hiện nay raChớp mắt theo nó.Không Thiền gồm Tịnh độMuôn tu muôn thoát khổVãng sinh thấy Di ĐàLo gì chẳng khai ngộ?Có Thiền gồm Tịnh độNhư thêm sừng mãnh hổ.Hiện đời làm cho thầy ngườiVề sau thành Phật, Tổ.Không Thiền ko Tịnh độGiường sắt, cột đồng lửa!Muôn kiếp lại ngàn đờiChẳng có nơi nương tựa”.
Quan điểm dung hợp giữa Thiền và Tịnh của sư Vĩnh Minh nhằm khẳng định cả nhì pháp môn đông đảo là phương pháp tu tập đạt được giác ngộ giải thoát với là pháp môn yêu thích ứng cùng với số đông người tu học. Một nguyên nhân khác khiến sư Vĩnh Minh dung hợp Thiền – Tịnh là tình trạng xã hội chủ yếu trị vào thời ông bất ổn, dân chúng đang khổ sở cần sự cứu giúp giúp. Giáo pháp của Thiền tông còn đang cao siêu, nhiều phần người dân khó khăn tiếp nhận, thụ đắc tinh túy. Áp dụng Thiền – Tịnh song tu mở ra một lối đi mới, khiến giáo pháp thích phù hợp với mọi căn cơ.
Đức Phật dạy bao gồm 84.000 pháp môn, tùy thuộc vào căn cơ của mọi người mà chọn pháp tu tương xứng để con phố thăng tiến trung tâm linh dễ dàng. Trải qua sự thăng trầm của kế hoạch sử, chư Tổ bao đời sẽ uyển đưa trong giáo hóa, dùng Thiền tông để hoằng dương tông Tịnh độ. Mặc dù mỗi tông phái khác nhau, cách thức hành trì không giống nhau nhưng mục đích hướng về đều là quy tâm. Tinh thần dung hòa hợp đó luôn luôn được những vị chư Tổ trao truyền tiếp nối.
Bản hóa học của bốn tưởng dung hòa hợp Thiền – Tịnh
Tình hình chủ yếu trị thôn hội vn vào nuốm kỷ XVII, XVIII đầy biến động bởi phân tranh quyền lực tối cao Trịnh – Nguyễn, phái mạnh Bắc phân triều. Các trận đánh tranh, khởi nghĩa liên tục xảy ra khiến cho đời sống nhân dân hết sức lầm than rất khổ. Chuyên môn nhận thức của bạn dân khi này còn rất thấp. Trong bối cảnh đó, câu hỏi áp dụng phương pháp Thiền định là điều khó khăn đối với những fan tu tập và những Phật tử. Vì đó, việc reviews một cảnh giới xuất sắc đẹp, công dụng của việc giành được sự viên mãn của câu hỏi tu tập thích hợp với nhu mong và năng lực của họ, góp họ dễ tiếp nhận. Vày đó phương thức tu tịnh độ trở nên thông dụng trong xã hội và được không ít người theo hơn là phương thức quán ngay cạnh thân-tâm (tu Thiền).
Pháp tu Tịnh độ dạy dỗ về cõi Phật A Di Đà cùng với cảnh giới an vui đầy phần nhiều điều xuất sắc đẹp, nuôi dưỡng lòng tin và hi vọng về một quả đât thanh tịnh với giải thoát. Mang lại nên, sự kết hợp Thiền cùng với Tịnh độ cần thiết cho quy trình lúc bấy giờ, thỏa mãn nhu cầu được nhu cầu tâm linh mang đến số đông. Sự dung vừa lòng giữa Thiền với Tịnh độ sẽ làm cho được tính linh hoạt, đối kháng giản, thực dụng, dễ dàng tiếp cận, mang lại sự tu tập quân bình cho tập thể tín đồ, không tiêu giảm ở lever cao thấp. Chính vì thế, những bậc cao tăng vào đó rất có thể kể mang đến Thiền sư Minh Châu mùi hương Hải đã đưa ra tư tưởng dung vừa lòng giữa Thiền – Tịnh giáo hóa tín vật và bọn chúng sinh vào cầm kỷ XVII. Sự dung phù hợp này bọn họ dễ dàng phân biệt qua giải pháp đặt tên chỗ ở là Thiền Tịnh viện (Lê táo bạo Thát, 2000b; ưng ý Thanh Từ, 2005).
Trong thành quả Sự Lý Dung Thông, ngài cũ ng đ ã biểu đạt tư tưởng dung hợp của bản thân rất rõ ràng:
“Chuyển vô minh, bối trần hiệp giác, Vui về bề diệu dược Liên bang” (Lê dũng mạnh Thát, 2000b). Theo tịnh thổ tông, niệm Phật mang lại nhất trung tâm được Đức Phật A Di Đà cho đón, nhưng mong được vãng sanh cần phải có một cách đầy đủ Tín, Hạnh Nguyện. Trong Giải Di Đà Kinh, Thiền sư Minh Châu mùi hương Hải có giải thích rằng: “Tín Hạnh Nguyện, tía sự chẳng khá khuyết một. Tín là tin Di Đà phiên bản nguyện, ham mê Ca diễn thuyết, lục phương tán thán. Hạnh là tinh tấn siêng cần, trì niệm danh hiệu, một lòng hằng nhớ, chẳng lúc tán loạn. Nguyện là nguyện vãng sinh Tịnh Độ không còn thối chuyển, kíp đề xuất vô thượng bồ Đề. Tín, hạnh, nguyện cha sự chẳng tương đối khuyết nhất. Ngàn con người tin niệm, ngàn con người vãng sinh, muôn người tin niệm, muôn bạn đều được vãng sinh. Hằng tin niệm thương hiệu Phật, lòng hằng ức tưởng Phật, miệng hằng niệm Phật, thân hằng kính Phật, mới gọi là thâm tín tâm, đem làm rất cần thiết vậy” (Lê bạo phổi Thát, 2000c).
Xem thêm: Câu 5: Quá Trình Nào Thể Hiện Tính Chất Hóa Học ? Quá Trình Nào Sau Đây Thể Hiện Tính Chất Hóa Học
Thiền sư vui với việc sanh về cõi rất Lạc cùng xem như một bài thuốc kỳ diệu. Vày vậy, Thiền sư vẫn dịch giải nhiều kinh về tĩnh thổ như: Giải Di Đà kinh, Vô lượng thọ, quán vô lượng thọ với soạn Khoa thờ Cửu phẩm… Để có thể đưa đến việc dung đúng theo giữa Thiền – Tịnh cần phải có sự tương đồng. Vậy cách thức Thiền và Tịnh độ gồm có điểm tương đồng như thế nào? Thiền tông bắt đầu từ tích “Niêm hoa vi tiếu”. Từ đời tổ Ca Diếp, trọng tâm tâm tương ấn, tổ tổ tương truyền đến những thế hệ đắc pháp sau này. Pháp môn Tịnh độ cũng rất được Đức Phật chỉ dạy để phù hợp với nền tảng gốc rễ của chúng sinh. Thiền chủ trương từ bỏ lực là pháp hành, quay trở về quán sát bao gồm mình nhằm thanh lọc đầy đủ tạp niệm ở khu vực tâm. Trong khi đó, tịnh độ nương vào tha lực trì danh hiệu Đứ c Phật mang đến nhất tâm bất loạn sẽ tiến hành Phật A Di Đà mang đến đón. Vị trí nhất tâm của fan tu niệm Phật hotline là niệm Phật Tam muội cũng tương đương với tinh thần tịch tĩnh của bạn tu Thiền. Mang đến nên, mục đích của sự tu tập là mang tới sự giải thoát. Do đó dù niệm Phật, giỏi tu Thiền nhưng mà tâm dành được sự an định từ một ngày cho tới bảy ngày thì độc nhất vô nhị định tín đồ đó đã đạt được đạo quả. Tu Tịnh thì được thấy Phật A Di Đà, còn tu Thiền thì hội chứng từ sơ quả mang lại tứ quả.
Sự đối kháng khỏe khoắn giữa Thiền tông với Tịnh độ tông là tại sao trực tiếp khiến cho ngài Vĩnh Minh khởi xướng sự dung hợp tư tưởng hai tông phái. Bấy giờ, các tín vật theo phái Thiền tông chê bai tín đồ vật Tịnh độ là truy mong cái mặt ngoài, không nhắm tới tự tánh chân thật của mình (cái bạn dạng ngã bên phía trong của con người). Đáp lại, tín thứ Tịnh độ phê phán số đông thiền sư là kiêu mạn, vô kỷ quy định (Lê mạnh mẽ Thát, 2000c).
Tín là niềm tin, người thực hành thực tế tin chắc có Ph ật A Di Đà, cũng tin chắc bao gồm cõi Tây phương cực lạc. đề xuất hành mang phát nguyện sanh về cõi cực lạc, phát nguyện làm việc đây chưa phải phát nguyện suông mà phải bởi hành động, lúc hành trả tin có thể những điều này hành đưa sẽ nỗ lực cố gắng thực hành để đạt được sự tinh tấn (hạnh). Niềm tin (tín) và sự thực hành (hạnh) cùng tuy nhiên hành cùng nhau thì sự hành trì không lúc nào gián đoạn, cũng không bao giờ thoái chuyển, luôn luôn hướng trọng điểm vào Giới, Định, Tuệ cho tới bảy ngày dành được nhất trung khu (chánh định). Trường hợp tín và hạnh trọn vẹn, giành được nhất chổ chính giữa thì nguyện lực ước ao vãng sinh về quả đât Cực lạc tự nhiên và thoải mái thành tựu. Đến trên đây không còn phụ thuộc tha lực làm sao từ bên phía ngoài nữa mà nhờ vào chính mình vì chưng đã kiếm được đường đi (tự lực) (Thích Chơn Thiện, 2000).
Ngược lại, nếu không có niềm tin, hành trả không thể thực hành thực tế (hạnh). Niềm tin và sự thực hành không đủ không thể đưa tới nhất tâm, nguyện lực cũng biến thành không đạt được kết quả. Điều này cũng như với Thiền tông. Nếu tâm không chánh niệm, không chăm bẵm vào đề mục thì không kiểm soát điều hành được Thân, Tâm, Ý với không đã có được tâm thanh tịnh (Nguyễn Đăng Thục, 1997). Nhì pháp môn tuy khác nhau về cách thức hành trì nhưng đều sở hữu điểm tầm thường cốt lõi là về bên với bạn dạng tánh tịnh tâm của chính mình. Một bên thấy ý trung nhân đề Niết Bàn, một bên thấy đức phật A Di Đà cho tới đón. Vậy gớm A Di Đà với Kinh Tứ niệm xứ vào A Hàm không quá khác biệt về nghĩa lý.
Người tu theo pháp môn tĩnh thổ niệm Phật được duy nhất tâm tức là định, bạn tu Thiền thực hành thực tế đến chỗ không còn tạp niệm, tâm chuyên nhất sẽ là định. Tuy phương tiện sử dụng gồm khác cơ mà đích mang đến là một, tùy theo trình độ thừa nhận thức cao thấp và khả năng tiếp nhận của bọn chúng sanh mà ứng dụng. để trải nghiệm quá trình tu tập đạt đến sự chứng đạo. Điều này minh chứng sự vận dụng khôn khéo của chư Tổ. Các ngài đã phiên bản địa hóa nghi thức tu tập sản phẩm ngày, từ câu niệm Phật mang lại kinh văn tụng đọc, tùy theo trình độ nhận thức cao rẻ mà chọn một phương thức tu tập tham thiền tuyệt niệm Phật, hoặc phối kết hợp cả hai. Toàn bộ đều đưa đến mục đích là giác ngộ với giải bay vậy.
KẾT LUẬN
Thứ nhất, Tịnh độ với Thiền là nhị tông phái tu tập có lịch sử nhiều năm và có tác động sâu rộng độc nhất tại vn xét theo tầm tác động và số lượng các tín vật dụng Phật tử. Kết quả nghiên cứu mang đến thấy, cả Tịnh độ và Thiền là nhì mặt của một vấn đề. Ở Trung Quốc, nhị tông phái gồm sự xung khắc, mâu thuẫn cho nên khiến sư Vĩnh Minh thủ xướng sự dung hợp bốn tưởng của hai tông phái. Ở Việt Nam, do điểm sáng văn hóa đạo đức nghề nghiệp của người việt nam lấy niềm tin từ bi, tương thân tương ái làm cho trọng rất phù hợp với triết lý của đạo Phật, bắt buộc đạo Phật dễ dàng được đồng ý và cải tiến và phát triển nhanh chóng. Tư tưởng “Bầu ơi yêu đương lấy túng bấn cùng, mặc dù rằng khác giống như nhưng bình thường một giàn” đã làm cho hai tông phái này hơi hòa hợp, không tồn tại xung đột nhiên ở Việt Nam.
Thứ hai, cả nhì tông phái ra đời để phục vụ cho nhu cầu, ước nguyện, đáp ứng các yêu cầu khác nhau, nhấn thức và khả năng chào đón khác nhau của những tín đồ gia dụng Phật tử. ý kiến dung thích hợp giữa Thiền và Tịnh của những nhà sư, tiêu biểu vượt trội như sư Vĩnh Minh, là nhằm xác định cả hai pháp môn gần như là cách thức tu tập giành được giác ngộ giải thoát với là pháp môn yêu thích ứng với số đông của các tín đồ.
Thứ ba, dung hòa hợp của tu Tịnh độ cùng tu Thiền là dựa trên những nguyên tắc bất di bất dịch của nguyên tắc nền tảng trong triết lý của phật giáo là tu tập để giải thoát ra khỏi mọi sự đau khổ, luân hồi cho phiên bản thân và tương trợ chúng sinh; triệt để áp dụng các giá trị về đạo đức của đạo phật như: lòng trường đoản cú bi, thân thương muôn loài, đào thải tham sảnh si, giữ lại gìn giới luật, áp dụng quy cơ chế Nhân trái trong đời sống hằng ngày. Thực hành hoằng pháp để tuyên truyền tiếp thị và cải cách và phát triển các giá bán trị tứ tưởng mấu chốt của đạo Phật. Vào Phật giáo Việt Nam, Thiền – Tịnh mang tính chất hài hòa, với đậm bạn dạng sắc văn hóa của người việt nam là “Thương tín đồ như thể thương thân”, “Lá lành đùm lá rách” không tách biệt dân tộc, vùng miền, địa vị xã hội tuyệt tuổi tác. Chính vì sự hòa vừa lòng như vậy tạo nên đạo Phật mê thích nghi và trở nên tân tiến ở Việt Nam cho đến ngày nay.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Phật học trình độ (1995), Thiền học đời Trần, Viện nghiên cứu và phân tích Phật học nước ta ấn hành.2. Đại Tạng Kinh việt nam (1992), kinh Trung A Hàm tập 2, VNCPHVN.3. Lê dũng mạnh Thát (2000), Toàn tập Minh Châu hương thơm Hải, Nxb tp Hồ Chí Minh.4. Lê khỏe mạnh Thát (2005), phân tích Thiền Uyển Tập Anh, Nxb Phương Đông.5. Liên tông Lục Tổ Vĩnh Minh Diên lâu Đại sư, HT. Mê say Thiền trung ương dịch.6. Nguyễn Công Lý (2003), Văn học Phật lý thuyết – è diện mạo với đặc điểm, Nxb Đại học quốc gia Thành Phố hồ nước Chí Minh.7. Nguyễn Đăng Thục (1996), Thiền học trằn Thái Tông, Nxb văn hóa truyền thống thông tin.8. Nguyễn Đăng Thục (1997), Thiền học Việt Nam, Nxb Thuận Hóa.9. Nguyễn Đăng Thục (1998), lịch sử hào hùng tư tưởng Việt Nam, Nxb thành phố Hồ Chí Minh.
10. Nguyễn Duy Hinh (1999), bốn tưởng Phật giáo Việt Nam, Nxb khoa học xã hội.
Xem thêm: Soạn Văn 10 Tỏ Lòng Siêu Ngắn Nhất, Soạn Bài Tỏ Lòng
11. Nguyễn Hùng Hậu (1997), Lược khảo bốn tưởng Thiền Trúc Lâm Việt Nam, Nxb khoa học Xã Hội.12. Nguyễn Lang (2000), nước ta Phật giáo sử luận, Nxb Văn Học, Hà Nội.13. Mê say Chơn Thiện (1999), tứ tưởng gớm Kim Cương, Nxb Tôn giáo.14. Ham mê Chơn Thiện (2000), tư tưởng tởm Di Đà, Nxb Tôn giáo.15. Mê thích Minh Tuệ (1993), lịch sử vẻ vang Phật giáo Việt Nam, Thành Hội Phật giáo.16. ưng ý Phước Đạt (2013), quý giá Văn học tập trong tác phẩm của Thiền phái Trúc Lâm, Nxb Hồng Đức.17. Mê say Thanh trường đoản cú (2005), hương thơm Hải Thiền Sư ngữ lục, Nxb Tổng thích hợp TP. Hồ nước Chí Minh.18. Say đắm Thanh trường đoản cú (2015), Thiền Sư Việt Nam, Nxb văn hóa truyền thống – Văn Nghệ.19. Ủy ban khoa học xã hội – Viện Văn học (1977), Thơ văn Lý trằn tập II, Nxb kỹ thuật xã hội, Hà Nội.20. Viện công nghệ xã hội – Trung tâm nghiên cứu và phân tích Hán Nôm (2000), Tuệ Trung thượng sĩ với Thiền Tông Việt Nam, Nxb Đà Nẵng.